Mikroplastikoen presentziak ikerketa zientifiko garrantzitsuak ditu ozeanoetan. Hala ere, gaur egungo datuek erakusten dutenez, lurrean dauden mikroplastikoak uretakoak baino askoz ere ugariagoak dira, eta, hain zuzen ere, itsasoetan eta ozeanoetan aurkitzen dugun plastiko gehien-gehienen jatorria lehenagoko lurreko kutsadura bat da. Lurreko kutsadura mikroplastikoa ozeanoan dagoena baino 23 aldiz handiagoa izan liteke; izan ere, ozeanoko mikroplastikoek eragindako kutsaduraren % 80 inguru lurretik dator.
Estatu espainiarrean ia 4 milioi tona plastiko ekoizten dira. Arrakastaren gakoa ekoizpen-prozesuan gehitzen diren gehigarri kimikoak dira, ezagutzen ditugun erabilera ugari ahalbidetzen dituztenak. Hala ere, plastikoari gehitzen zaizkion 4.000 gehigarri horien artean substantzia toxikoak daude, osasunerako eta ingurumenerako kaltegarriak direnak.
Zer da plastikultura?
Gaur egun plastiko gehien kontsumitzen duen sektorea nekazaritzako elikagaien sektorea da, guztizkoaren % 25. Hau da, Estatu espainiarrean erabilitako plastikoen lau kg-tik bat elikagaiekin lotuta dago, eta % 6 nekazaritza-ekoizpenarekin. Ehuneko horrek plastiko tonak dakartza, eta horiek erabiltzea oso ondorio kaltegarriak izaten ari dira gizartean eta ingurumenean. Epainiako estatuan urtean 220.000 tona plastikulturaz ari gara. Zifra hori pixka bat bisualagoa bihurtzen badugu, adibidez, plastikozko poltsa bihurtzen badugu, nekazaritza eta abeltzaintzako sektoreak 40.000 milioi plastikozko poltsa erabiliko lituzke, lurrean zabalduta, Madrilgo Autonomia Erkidegoaren azalerari dagozkionak.
Astean 5 gramo plastiko jaten ditugu
Ez da komeni pentsatzea gure lurzoruetan amaitzen diren plastikozko tona horiek guztiak kaltegarriak ez direnik; aitzitik, eragin nabarmena dute ekosistemetan eta herritarren osasunean. Gure elikagai-sistema gure gorputzera zuzenean edo zeharka iristen diren eta gure osasunari eragiten dioten milaka tona plastikok oztopatzen dute.
Mikro eta nanoplastikoek gizakiarekin kontaktuan jartzen dira azalaren, arnasten dugun airearen edo irensten dugun guztiaren bidez. Nanoplastikoak zeluletan sartzeko eta prozesu zelularrak blokeatzean edo aldatzean aldaketak eragiteko gai dira. Izan ere, plastikozko 2.000 pieza txiki inguru kontsumitzen ditugu astero, gutxi gorabehera 21 gramo hilean, 250 gramo pasatxo urtean. Hau da, astean kreditu-txartel batek duen pisuaren baliokidea (5 g).
Plastikoaren gainprodukzioaren arazoa bizitza sozial eta politikoaren eremu guztietan aitortzen da orain. Hala ere, plastikoak ekoizten dituzten enpresek eta haien enpresa-elkarteek ahalegin handiagoa egiten dute plastikoen ekoizpena murriztera eta enpresei hondakinak murriztera edo kudeatzera bideratutako legegintza-aurrerapenerako ahalegin oro atzeratzeko, ahultzeko edo bertan behera uzteko. Izan ere, herritarrak hondakin plastikoen kudeaketaren arduradun gisa aipatzea estrategia nagusietako bat izaten da.
Ez dute balio irtenbide faltsuek, gure gizarteak eta gure janaria desplastifikatu behar dira. Eta horretarako, maila guztietako politika publikoak behar dira, bide hori bultzatuko dutenak. Plastikoen fabrikazioa eta erabilera izugarri murriztu behar dugu ekoizpen-sektore guztietan, eta, zehazki, elikadura-sisteman.
