Kontrolik gabeko edari energetikoak. Gehiegizko kontsumoak agerian uzten du neurri arautzaileak behar direla haurren eta nerabeen osasuna babesteko. Bidezko Elikadura elkarteak honako hauek eskatu ditu: 18 urtetik beherakoei edari energetikoak saltzea debekatzea, haur eta gazteei zuzendutako publizitatea eta marketina debekatzea, ontzietan ohartarazteko etiketak jartzea eta gehiegizko kontsumoa eragozteko prezioa zuzentzea. Javier Guzmán Bidezko Elikadurako zuzendariak hurrengo artikuluan azaltzen digu.
Azken egun hauetan ikusi dugu agenda mediatikoan sartu dela gaizki deituriko edari energetikoen kontsumoa gero eta handiagoa dela eta adingabeen osasunerako arriskuak dakartzala. Egia esan, kafeina eta azukre-koktel bat da, lata bakoitzak bi kafe-katiluren eta 7 edo 8 azukre-kartazalen baliokidea izan ohi baitu.
Osasun-inpaktuak ezagunak dira: portaera-alterazioak, suminkortasuna, urduritasuna eta nahasmendu kardiobaskularrak, hala nola tentsio arteriala edo takikardia areagotzea.
Daturen bat ematearren, 10-18 urteko nerabeen % 70 inguruk aldizka kontsumitzen ditu, eta horietatik % 12k hilean 7 litro baino gehiago kontsumitzen ditu. 3 eta 10 urte bitarteko haurren artean ere, % 20 inguruk edaten du.
Bada, badirudi eztabaida urteetan giltzapean egon ondoren, ezin izan dela gelditu, eta autonomia-erkidego batzuek ontzat jotzen dute 18 urtetik beherakoei saltzea debekatzea. Baina edari energetikoak errealitate are dramatikoago baten punta-puntakoak baino ez dira, hau da, gure seme-alaben erabateko babesgabetasuna elikadura ez osasuntsuaren aurrean, eta kontsumo horretatik babestea helburu duten politika eta araudirik eza.
Horrela, Euskal Autonomia Erkidegoan eta Espainiako Estatuan ez dago haurren publizitatearen erregulazio publikorik. Iaz estatu mailan idatzita zegoen dekretua, Espainiako estatua EBko buruan jartzen zuena UK eta Portugal bezalako herrialdeekin, eta, azken unean, bertan behera geratu zen Nekazaritza ministroak betoa jarri zuelako, elikagaien lobby industriala aurka agertu ondoren.
Ez dugu elikagai-politika fiskalik elikagai osasuntsuenei zergak ezartzen dizkienik eta elikagaien kontsumoa handitzeko benetan beharrezkoak diren elikagaien zergak merkatzen dituenik. Hau da, elikadura-piramide alderantzikatua sustatzen duen politika bat dugu, gozoki-produktuen kontsumoa errazten duena eta produktu osasungarri eta freskoei pizgarriak kentzen dizkiena.
Ez dugu eskola-elikadurari buruzko politikarik jantokiak kontsumo osasungarriari lotutako zentrotzat har daitezen eta, gainera, gertuko nekazaritza-garapenerako motor izan daitezen.
Ez dugu elikagaien etiketatze argirik elikagaiak erraz eta azkar bereizten laguntzen digunik.
Laburbilduz, gure administrazio publikoak ez dira beste alde batera begira egon, baizik eta hamarkadak daramatzate enpresa handi horien onuraren aldeko politikak egiten milioika pertsonaren osasunaren kontura. Garaia iritsi da nahikoa dela esateko, eta guztiontzako elikadura osasungarria eta bidezkoa bermatuko duten politikak eskatzeko. Une honetan, Eusko Jaurlaritzak aurrerapauso bat emateko aukera paregabea du, edari energetikoak debekatuz eta haurren publizitatea arautuz, haurrak eta nerabeak babesteko Lege berriaren eztabaidaren esparruan.
Javier Guzmán, Bidezko Elikadurako zuzendaria
Informazio gehiago:
https://justiciaalimentaria.org/informe-bebidas-energeticas/
