Beti komeni da ebaluazio bat egitea, ikaspenak ekartzen dizkigulako, lorpenak baloratzen eta ospatzen laguntzen digulako eta aurrera egiteko izan ditugun zailtasunak eta horien zergatia identifikatzen laguntzen digulako. Nolabait ere, gelditzeko eta gure plangintzaren (horrelakorik baldin badugu) edo gure helburuen proiekzioaren eta onarpenaren “argazkia ateratzeko” momentu bat dela esan daiteke. Gainera, kontuan izan behar dugu Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Sailak kudeaketa zuzeneko ereduan ebaluazio parametro batzuk ezartzea eskatzen diela esleipendun catering enpresei. Hortaz, seguru asko etorkizunean ezartzen diren bestelako jantoki ereduei ere antzeko zerbait eskatuko diete.
Beraz, ebaluazio prozesu bat martxan jartzera animatzen bagara, lehenik honako galdera hauek egingo dizkiogu gure buruari: norekin, zer helbururekin, nola eta noiz egin nahi dugu, nor sartu nahi dugu tartean eta zer laguntza eta baliabide ditugu. Galdera horien bitartez gure ebaluazio tresnak eta gure ikuspegia zehaztu ahal izango dugu.
Hala, ikuspegi asko dira martxan jar ditzakegunak baina, gure ustez, parte hartzekoa den eta generoko ikuspegia duen bat aukeratzea komeni da. Azken finean, horrek esan nahi du tartean sartutako eragile desberdinen ahalik eta iritzi gehien hartzea eta hitz guztiei balio bera ematea komeni dela. Hala, emakumeen ekarpenak eta interesak jasotzen eta aintzat hartzen saiatuko gara. Aldi berean, gure kudeaketa sistemak botere harreman ekitatiboak dituen galdetuko diogu gure buruari.
Parte hartzeko ikuspegi baten helburua, azken batean, ebaluazioa “geure egitea” da. Horri esker, kontzientzia gehiago hartzen dugu eta prozesu osoa geureganatzen dugu, eta, aldi berean, ekintzan, alternatibak bilatzean eta erabakietan inplikarazten gaitu.
Nork hartzen du parte?
Proiektuan inplikatutako eragile eta kolektibo desberdinek (guraso elkarteak, familiek, ikasleek, hornitzaileek, kontratatutako langileek, klaustroak, etc.), kontuan hartuz askotariko eragileek osatutako kolektiboa garela, aintzat hartu beharreko interes, ikuspegi eta interpretazio desberdinak dituena.
Zer?
Eragile eta kolektibo desberdinek beren informazio premiak identifikatzen dituzte eta, horien arabera, ebaluaziorako irizpideak eta galderak finkatzen dituzte.
Nola?
Eragile eta kolektibo desberdinek partekatutako eta balioztatutako metodo eta emaitzen bitartez, gardentasunez, alderdien arteko akordioa bilatuz eta generoko ikuspegia txertatuz (adibidez, lan banaketa, erabakiak hartzeko modua eta komunikazioa nolakoak diren eta zaintzak nola txertatzen diren hausnartuz).
Noiz?
Prozesuan zehar, etengabe, jarraipen eta elkarrizketa edo akordio mekanismoak ezarriz. Izan ere horiek prozesuan zehar aldaketak eta hobekuntzak sartzen laguntzen dute. Baita aldizka ere, ziklo bat amaitzean, nahi dugun aldiro (ikasturtea, adibidez).
Zergatik?
Eman behar (ala behar ez) ditugun kontuez gain, ebaluazioak aldizka eta etengabe hobekuntza eta ikasketa kolektiboko jarduerak sortzen laguntzen duelako. Ikasketa prozesu horrek honako emaitza hauek ditu:
- elkar aditzea eta elkarrenganako konfiantza marko bat sustatzen du
- prozesua demokratizatzen du
- erabilgarria da epe labur eta luzean helburu komunak lortzeko
- guztion mobilizazio eta ekintzarako markoa errazten du
- eragileen lana eta konpromisoa aintzat hartzea sustatzen du
Nork egiten du?
Mundu guztiak parte hartzen badu ere, prozesua nork sustatuko duen ezarri beharko dugu: gure kabuz (barne ebaluazioa) egiten dugun edo kanpoko gida baten bitartez. Azken horrek abantaila bat du, hain zuzen, ez ditugula lantaldeak gehiegi kargatzen eta esperientzia duten profesionalen laguntza izango dugula. Era berean, profesional horiek objektiboagoak izango dira kanpoko ikuspegi bat dutelako eta ez dutelako interes partikularrik prozesuan. Hala ere, horrek ordaindu ezineko kostu bat izan dezake.