Javier Guzmanek, Bidezko Elikadurako zuzendariak, elikadura-korporazio handien Troiako zaldi berriari buruz hitz egin digu: neurririk gabe sortzen dituzten zigilu eta ziurtapenak, marketin-sare sofistikatua, nahi duguna kontsumitzen ari garela sinetsarazteko, ezer aldatu gabe.
Azken urteotan ikusi dugu elikadura gero eta gehiago axola zaigula, eta gero eta leku handiagoa hartzen duela komunikabideetan. Elikadura korporatiboaren inpaktuak, gizarte, ingurumen- eta osasun-arazoak salatzeko kanpainek gora egin dute gure erosketa-erabakiak hartzeko unean, batez ere belaunaldi berrien artean. Gizarte-joera horiek, eta gero eta eragin handiagoa dute, oharkabean pasatu ez diren eta zehatz-mehatz aztertu diren korporazio handi horien emaitzetan gero eta erabakigarriagoak dira kontuan.
Horren ondorioa, funtsean, ez da izan herritarrek eskatzen dutena, beren ekoizpen- eta banaketa-eredua aldatzeko, eredu hori osasuntsua, bidezkoa eta iraunkorra izatea hain zuzen ere. Marketin-sare sofistikatu bat sortzen aritu dira besterik ez, nahi duguna kontsumitzen ari garela sinetsarazteko, ezer aldatu gabe. Gogoan duzue Gatopardo filma? Dena aldatu dena berdin jarrai dezan.
Produktuetan ikusten ditugun zigilu eta ziurtagirien neurrigabetasuna estrategia salatu genuen Mentiras que comemos kanpainan, non gauzak zein ondo egiten dituzten esaten ziguten. “Animalien ongizatea nahi duzu? Hor duzu. Milaka produktu dozenaka zigilurekin, zuretzat eginak. Elikagai ekologikoak nahi dituzu? Ez dago arazorik. Hemen doaz. Zigilu ekologikoak nonahi. Klima-aldaketak kezkatzen zaitu? Noski baietz, begira, klimatikoki neutroak diren elikagaien eskaintza zabala. Zerk gehiago kezkatzen zaitu? Eskatu ezazu. Osasuna? Jakina, ezin dugu ahaztu osasuna. Nutriscore bezalako etiketa nutrizionalak prestatu dizkizut”.
Baina bi arazo daude. Lehenik eta behin, elikagai-industriak berak asmatu dituela zigilu gehien-gehienak, eta elikagai batean ikusten dituzunean ez direla uste duzuna. Fake dira. Eta bigarrenik, eta garrantzitsuagoa dena, politika publikoak ahaztu ditugu. Zer askatasun mota da hau aukeratu daitekeenean ingurumenari kalte egiten dion elikagai baten edo kalte egiten ez dioen beste baten artean? Edo pertsonak esplotatzen dituen edo esplotatzen ez dituen baten artean aukeratu daitekeenean? Gizarte gisa erabaki badugu osasunean, ingurumenean, kliman eta giza eskubideetan zenbait ezaugarri dituen elikadura mota bat nahi dugula, horrela nahi dugu, eta politika publiko egokiek bultzatuko dute elikadura hori.
Gizarteak bultzatutako politika publikoa da, eta ez elikadura-korporazioek autokudeatutako zigiluak, nahi dugun elikadura lortzeko borrokatu behar duena. Fokua aldatu digute eta zigiluen, ziurtagirien eta protokoloen sarean harrapatuta aurkitu dugu gure burua. Beharrezkoa da zigilu eta ziurtagiri pribatuetan jarduten duen merkatu kognitiboa arautzea, eta benetako politika publikoa, benetakoa. Hori da, antza, defendatzen dugun elikadura mota mundu guztiarentzat izan dadin eta engainatzeari utz diezaioten lortzeko bidea.
Elikagaien greenwashingaren aurka borrokatzea da helburua, egungo elikadura-ereduaren Troiako zaldi berria bihurtu baita.
