Agroekologia sustatzea, eskolako elikadura hobetzeko Cabo Verden

Cabo Verde herrialde eredugarritzat jotzen da Afrikarentzat, independentzia lortu zuenetik izan duen bilakaera sozioekonomikoagatik. Aldaketa horren zati handi bat ondorengo gobernuek hezkuntzan inbertitzeko egindako apustu irmoari zor zaio, pobreziaren eta gosearen aurkako borrokarako funtsezko elementu gisa. Eskola-absentismo-tasa eskola-kantinen existentziarekin lotuta dagoen herrialde batean, eskola-jantokien programa nazionalen esperientzia arrakastatsuak haurren gose-zifrak murrizteko eraginkortasuna erakutsi du.

Gobernuaren bultzada jasoz, 2009. urtean CERAI Landa eta Nazioarteko Nekazaritza Ikasketen Zentroak eskolako elikadura-programa kaboudatiarrei laguntzeko lanari ekin zion, eskolako baratze agroekologikoak sustatuz. Horrela, Fundação Cabo-verdiana de Ação Social Escolar (FICASE) fundação Cabo-verdianarekin harremanetan jarri zen, Calhau haraneko (São Vicente uhartea) eskola-baratzeak sustatzeko proiektu bat eginez. Proiektu hori oraindik ere erreferentea da estatu mailan eta ‘ Cabo Verdeko Eskola Baratzeen Gida‘ egin zen.

2015ean Eskola Elikadura eta Osasunari buruzko Legea Cabo Verden onartu ondoren, 1970eko hamarkadaren amaieratik existitzen den eskolako elikaduraren programa nazionala indartu egin zen. Lege horrek, familia-ekoizleentzako erakunde-merkatu bat sortzea ekarri zuen; izan ere, Gobernuak eskolako elikadurara bideratutako urteko aurrekontuaren % 25 gutxienez tokiko produktuak erostearekin lotu behar dela ezarri zuen.

Puntu horretan, CERAIk ekoizleen arteko sareak eta aliantzak indartzeko beharra ikusi zuen, eta, hala, kooperatibismoaren eta elkarrekiko laguntzaren printzipioak berreskuratu zituen, 1991n herrialdea liberalizatu zenetik alde batera utzi baitziren. Horrela, tokiko ekoizle-sareak sortzen hasi ziren, eskola-jantokiak hornitzeko, eta Nekazaritza, Osasun eta Hezkuntza Ministerioekin batera, tokiko nekazaritza-ekoizpenera eta tokian-tokian eskuragarri zeuden produktuetara bideratutako eskola-menuak formulatzen hasi ziren.

Ekoizleen lehen sarea São Vicente uhartean sortu zen 2015ean, eta, hasieratik, tokiko hirurogei ekoizlek baino gehiagok parte hartu zuten. Sare horri esker, ikasleen dieta dibertsifikatu zen, landa-ekoizle txikientzako merkaturatze-aukera berriak sortu ziren eta uharteko nekazaritza-ekoizpen jasangarria eta nekazarien elkarte-egitura indartu ziren. Prozesua zehatz-mehatz kontsulta daiteke Sâo Vicente uharteko eskola-kantinen tokiko hornidura-sareari buruzko argitalpenean (portugesez).

2016an, proiektu hori jardunbide agroekologiko egokitzat jo zuen Portugalgo Hizkuntzako Herrialdeen Erkidegoko Elikadura eta Elikadura Segurtasunerako Gizarte Zibilaren Sareak (REDSAN). Zehazki, sarea merkaturatze justu eta solidarioaren eta erosketa publikoen erreferente gisa aitortu zen estatuan eta nazioartean. Bereizketa hori jasotzen duen dokumentua online kontsulta daiteke (portugesez): Boas prática agroecológicas na agricultura familiar de CPLP. 2017an, proiektu berak bigarren aintzatespen bat jaso zuen.

Gaur egun, CERAIk FICASErekin lan egiten du, Santo Antão eta Fogo uharteetan agroekologia eta merkaturatze parte-hartzailea sustatuz eskolako nutrizioa hobetzearekin lotutako beste proiektu batean. Helburua da bi uharteetako landa-komunitateetan bizirauteko bitartekoak babestea eta indartzea, eskolako jantokien ekoizpen, gizarte-antolaketa eta erakunde-merkatura sartzeko gaitasunak indartuz. 2018. urteaz geroztik, bi aliantza berri sortu dira uharte horietan, eta oraintsu hasi dira FICASErekin epe luzeko hornidura-kontratuak sortzen, 12.000 ikasle baino gehiagorentzat frijoleak, patatak, boniatoa eta azenarioa bezalako produktuak ekoitzi eta merkaturatuz. Informazio gehiago:

Redes de Segurança Alimentar para as comunidades rurais de S. Antão e Fogo